Kur Arbana Osmani u largua nga Top Channel, shumë e panë si një vetëvrasje profesionale. Por mbrëmë, me mbi 200 mijë shikues në episodin e parë të “Mirëmbrëma yje”, moderatorja e njohur që nisi karrierën në Top Albania Radio dhe u bë një ikonë kombëtare përmes moderimit të Big Brother për vite me radhë, jo vetëm që i dha një grusht të fortë televizionit tradicional, por edhe vërtetoi se perandoritë mediatike të djeshmes po lëkunden sot nga revolucioni dixhital.
Nëse dikush kishte dyshime për fuqinë e YouTube ndaj televizionit, mjafton të shikojë se si një nga moderatoret më të paguara në vend sapo e transformoi “divorcin” e saj me televizionin tradicional në një histori suksesi dixhital. Përballë një audience rekord, Osmani demonstroi se nuk ka nevojë më për strukturat e rënda televizive për të prodhuar përmbajtje cilësore – dhe më e rëndësishmja, për të tërhequr shikuesit.
Në fakt, kjo lëvizje është pjesë e një trendi global që po trondit themelet e medias tradicionale. Në Britani, Ofcom raporton një rënie dramatike prej 11% të shikueshmërisë televizive vetëm gjatë 2024-ës. Më tronditëse akoma, vetëm 25% e të rinjve britanikë ende shohin televizion tradicional. Një gjenocid i vërtetë i ratings-eve tradicionale.
Por ndërsa televizionet tradicionale po përpiqen të kapin trenin e fundit të mbijetesës, YouTube po shndërrohet në një perandori mediatike me mbi 2.7 miliardë përdorues aktivë në muaj. Në tremujorin e tretë të vitit 2024, YouTube gjeneroi 8.92 miliardë dollarë nga reklamat, duke reflektuar një rritje prej 12% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Krijuesit e përmbajtjes në këtë platformë, përfshirë abonimet në YouTube Premium dhe YouTube Music që tashmë kanë tejkaluar 100 milionë abonentë globalisht, gjeneruan mbi 50 miliardë dollarë vitin e fundit – një shifër që bën të duken qesharake buxhetet e televizioneve tradicionale.
MrBeast, ylli më i paguar i YouTube-it, fitoi 85 milionë dollarë në 2024, duke përfshirë të ardhurat nga kanalet e tij në YouTube, bashkëpunimet me marka dhe nismat e tjera biznesi. Vlera neto e tij ka arritur në rreth 700 milionë dollarë, duke e bërë atë jo vetëm një fenomen mediatik, por edhe një nga krijuesit më të suksesshëm financiarisht në botë.
Në Shqipëri, lëvizja e Osmanit mund të jetë vetëm fillimi i një eksodi më të madh. Moderatorët po kuptojnë se nuk kanë pse të pranojnë më kontrollin editorial, politikat e ngurta dhe hierarkitë e vjetruara të televizioneve. Në YouTube, ata janë njëkohësisht pronarë, producentë dhe yje të show-t të tyre.
Por ka një çmim për këtë liri. Reuters Institute paralajmëron se 76% e mediave tradicionale po luftojnë për mbijetesë në epokën dixhitale. Gazetaria investigative dhe përmbajtja cilësore rrezikojnë të fundosen në detin e thashethemeve dhe clickbait-it. Vetë premiera e Osmanit, pavarësisht suksesit të saj, u fokusua më shumë në jetën private të të ftuarve sesa në çështje me peshë shoqërore.
A do të thotë kjo se cilësia po sakrifikohet në altarin e klikimeve? Ndoshta. Por realiteti është se audienca po voton me gishtin e saj – literalisht, duke klikuar “subscribe” në vend të kanalit tradicional. Në një treg ku 85% e shikuesve të rinj preferojnë përmbajtje on-demand, televizionet tradicionale po luftojnë një betejë që tashmë mund ta kenë humbur.
Për mediat shqiptare, ky është një moment vendimtar. Reuters parashikon se deri në 2025, mbi 60% e mediave tradicionale do të detyrohen të adoptojnë një strategji “digital-first” thjesht për të mbijetuar. Pyetja nuk është më nëse do të ndodhë revolucioni dixhital, por kush do të mbijetojë prej tij.
Ndërsa Top Channel numëron humbjet pas largimit të Osmanit, një gjë është e qartë: era e monopoleve televizive po i afrohet fundit. Në epokën e re dixhitale, edhe një prezantuese e vetme me një kamera dhe një llogari në YouTube mund të sfidojë perandoritë mediatike të djeshmes. Dhe audienca, me sa duket, është gati për këtë revolucion.